Đề bài: Em hãy phân tích tác phẩm “Rừng Xà Nu” của Nguyễn Trung Thành
Bài làm
“Nhà văn là người thư ký trung thành của thời đại” có lẽ chính vì thế mà nhà văn luôn phản ánh chân thực được mảnh đất, con người nơi họ sống. Nhà văn Nguyễn Trung thành cũng đã thật tài tình khi đã “trung thành” với mảnh đất Tây Nguyên đại ngàn mà có thể viết lên những đề tài, cảnh vật, con người Tây Nguyên hết sức sâu sắc và tác phẩm “Rừng Xà Nu” chính là một trong tác phẩm thành công và đặc sắc của nhà văn.
Rừng xà nu được biết đến cũng chỉ là một truyện ngắn nhưng thực sự người đọc cũng có thể bị choáng ngợp với dung lượng của truyện ngắn này mang lại. Tác phẩm như cũng chính là một bản anh hùng ca về cuộc chiến đấu anh hùng của đồng bào Tây Nguyên. Cùng với đó cũng đã thể hiện được sự trưởng thành của một thế hệ cách mạng mới, trẻ trung nhiệt tình, mưu trí và kiên cường.
Tác phẩm “Rừng xà nu” có được một lối mở đầu rấ hay. Đó chính là việc mở đầu bằng hình ảnh rừng xà nu quanh làng Xô Man của người Strá. Và ta như cũng có thể cảm nhận và tưởng tượng ra được trước mắt đó chính là một rừng xà nu bất chấp đạn bom. Rừng xà nu dường như cũng đã vượt lên sự hủy diệt tàn bạo của kẻ thù để tiếp nhận ánh nắng mặt trời duy trì sự sống của mình thật mạnh mẽ. Có thể nhận thấy được ơt đây rừng xà nu tràn trề sức sống cho dù đại bác của bọn giặc thật ghê sợ với những câu văn“đã thành lệ, mỗi ngày hai lần, hoặc buổi sớm và xế chiều, hoặc đứng bóng vào xẩm tối, hoặc nửa đêm và trở gà gáy” tất cả như cứ thật dồn dập nã chết chóc đau thương vào nó.
Những câu miêu tả được “Rừng xà nu” đặc sắc có thể cảm nhận thấy được đó claf câu: “Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào là không bị thương. Có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình. Ở những vết thương, nhựa ứa ra, tràn trề, thơm ngào ngạt long lanh nắng hè gay gắt, rồi dần dần bầm lại. và đặc quệnh thành từng cục máu lớn. Có những cây con vừa lớn ngang ngực lại bị đại bác chặt đứt làm đôi, năm mười hôm thì cây chết. Nhưng cũng có những cây vượt lên được cao hơn đầu người, cành lá xum xuê như những con chim đã đủ lông mao, lông vũ. Đại bác không giết nổi chúng, những vết thương của chúng chóng lành như một thân thể cường tráng. Chúng vươn rất nhanh, thay thế những cày đã ngã. Cứ thể hai ba năm nay rừng xà nu ưỡn tấm ngực lớn của mình ra, che chở cho làng…”. Đoạn văn như chất chứa thể hiện được vẻ đẹp cũng như bản lĩnh của cây xà nu.
Phân tích tác phẩm “Rừng Xà Nu” của Nguyễn Trung Thành
Nguyễn Trung Thành thật khéo léo khi ông cũng đã miêu tả rừng xà nu bằng một thứ ngôn ngữ rất giàu chất thơ. Ngôn ngữ đó dường như cũng đã được chắt lọc và tinh tế ở một thứ ngôn ngữ vừa tả vừa gợi. Đồng thời chính hình ảnh này như cũng đã mở ra những liên tưởng phong phú cho người đọc. Thế rồi ta cũng lại nhận thấy được chính hình ảnh rừng xà nu ở đây vừa là hình ảnh thực một rừng cây “ham ánh sáng mặt trời”. Đồng thời ta như cũng cảm nhận được nó cũng vừa là hình ảnh có nghĩa tượng trưng cho con người Tây Nguyên đau thương đó nhưng cũng thật là bất khuất, kiên cường không bao giờ chịu khuất phục trong những ngày đồng khởi chống Mĩ. Dễ dàng có thể nhận thấy được chính với bút pháp đặc tả phối hợp với thủ pháp nhân hóa đã phát huy tối đa hiệu lực cua nó. Người đọc như cũng có thể cảm nhận được chinh rừng xà nu hiện lên như một người bạn trung thành và cả cánh rừng này như cũng đã thật là che chở cho dân làng Xô Man. Qủa không sai khi nói câu xà nu chính là biểu tượng cho dân làng Xô Man.
Tác giả Nguyễn Trung Thành dường như đã tái hiện chân thực cuộc chiến đấu kiên cường của nhân dân Tây Nguyên trong những ngày đánh Mĩ. Dễ nhận thấy được ở đây thì chính nhà văn đã chú ý, tập trung miêu tả sự trưởng thành một thế hệ tiếp nối. Hơn thế nữa đó cũng chính là sự phát huy truyền thống anh hùng của cha ông và qua đó nhà văn cũng phản ánh sự trưởng thành của nhân dân Tây Nguyên kiên cường trong đấu tranh với đế quốc Mĩ. Trong tác phẩm thì xây dựng lên một nhân vật tiêu biểu cho thế hệ thanh niên của nước ta. Không ai khác đó là Tnú và Dít. Cũng có thể nhận thấy được rằng, cũng chính sự trưởng thành của họ gắn liền với cuộc đấu tranh của nhân dân Strá làng Xô Man.
Nhân vật Tnú được khắc họa chính là một nhân vật như đã mồ côi cha mẹ từ nhỏ, được dân làng đùm bọc, yêu thương và cũng đã nuôi dạy khôn lớn. Tnú ngay từ nhỏ thôi cũng đã đến với cách mạng, và khi đó thì cách mạng còn đnag trong giai đoạn gian khổ, ác liệt nhất. Thời kỳ khi mà Mĩ Diệm đang ngày đêm khủng bố cách mạng ở khắp mọi nơi. Người đọc như cũng có thể cảm nhận được chính Tnú đã chững kiến cảnh đau thương của dân làng. Thế rồi chính bọn giặc “treo cổ anh Xút lên cây vả đầu làng, giết bà Nhan, chặt đầu cột tóc treo đầu súng”. Nguyên do đó chính là cũng chỉ vì họ là những người dũng cảm, dám nuôi dấu cán bộ cách mạng. Tác giả Nguyễn Trung Thành như cũng đã miêu tả lại đó chính là những ngày Tnú vào rừng nuôi cán bộ, và Tnú cũng đã tiếp nhận tri thức, lẽ sống ở đời qua sự chỉ bảo của anh cán bộ Quyết. Sự dũng cảm, mưu trí cộng với sự lanh lợi vốn có của bản thân được xem chính là phẩm chất tốt đẹp của Tnú. Với những chi tiết độc đáo mà nhà văn Nguyễn Trung Thành đã đặc tả như “nó liên lạc cho anh Quyết từ xã lên huyện. Không bao giờ nó đi đường mòn. Giặc vây các ngả đường nó leo lên một cây cao nhìn quanh một lượt rồi xẻ rừng mà đi, lọt tất cả vòng vây. Qua sông nó không thích lội chỗ nước êm, cứ lựa chỗ thác mạnh mà bơi ngang, vượt trên mặt nước, cưỡi lên thác băng băng như một con cá kình”. Thế rồi cón có các chi tiết đó là trong một lần đi liên lạc, Tnú lúc này đây cũng đã bị giặc phục kích, bắt được. Thế rồi giặc lại tra tấn Tnú cũng rất dã man, nhưng Tnú cương quyết không chịu khai. Tra khảo thì Tnú đã không hề sợ sệt mà chỏ và bụng mình để trả lời câu hỏi cùa kẻ thù rằng “Cộng sản ở đây này”.
Thế rồi khi thoát khỏi nhà tù thì Tnú như càng trưởng thành hơn. Lúc này đây anh như cũng đã hiểu rõ nhiệm vụ của mình khi tiếp nhận lời trăng trối của anh Quyết. Không bất ngờ khi Tnú cũng đã trở thành người lãnh đạo cuộc chiến đấu của dân làng Xô Man. Tnú đã chấp hành thực hiện ngay lời dặn của anh Quyết “chuẩn bị giáo, mác, vụ, rựa, tên, ná… " để chuẩn bị mọi thứ cần thiết. Và lúc này Tnú có được người bạn đời của mình – Mai.
Cuộc sống như thật trớ trêu, và lại có thêm một thử thách nữa đến với Tnú đó chính là bọn giặc ở đồn Dác Hà xuống làng Xô Man truy bắt anh. Lúc này đây thì vợ con anh sa vào tay chúng. Thực sự trong hoàn cảnh này thì không thể cầm lòng trước cảnh giặc tra tấn vợ con. Tnú đã ra đối đầu với bọn chúng mặc dù biết không địch nổi. Khi mà bọn giặc bắt Tnú, chúng thật nhẫn tâm và đã đốt mười ngón tay anh. Người đọc như không thể quên được hình ảnh “Mười ngón tay anh đã trở thành mười ngọn đuốc". Thế rồi Tnú dường như cũng đã răng cắn chặt môi, không một tiếng kêu vang. Chi tiết Tnú như cứ thật trừng trừng ném căm giậm vào kẻ thù.
Thông qua đây ta như cũng có thể nói Tnú là hình ảnh của Tây Nguyên đau thương, bất khuất. Ngay chính những sự tàn bạo của kẻ thù đã lên tới tột đỉnh và nhân dân làng Xô – man dường như cũng không thể cam chịu sống dưới ách tàn bạo đó. Cho nên, có thể nhận thấy được rằng khi mà chính tiếng thét căm giận Tnú vang lên. Người đọc dường như có thể nhận thấy được rằng, chính tiếng thét như một lời báo hiệu triệu dân làng cầm vũ khí đứng lên. Đồng thời ngay chính cả làng Xô Man đứng dậy. Thế rồi không khí như khác đi rất nhiều, những “Tiếng giết”, tiếng chân người đạp nhà ào ào. Thế rồi có cả những tiếng bọn lính kêu thất thanh… Ta có thể nhận thấy được cũng chính vì sự vùng dậy của dân làng đã cứu thoát Tnú, ngay sau đó anh vào giải phóng quân đi giải phóng cho nhân làng Xô – Man và giải phóng đất nước với một nhận định sâu sắc hơn.
Trong tác phẩm “Rừng Xà Nu” của Nguyễn Trung Thành người ta như cũng đã thấy được trong cùng thế hệ của Tnú còn có Dít – chính làcô bí thư chi bộ xã kiêm chính trị viên xã đội làng Xô Man. Ba năm trước, khi mà trong ngày Tnú ra đi. Dit “còn là một cô bé không có áo mặc, đêm lạnh không ngủ…". Sau đó, khi Tnú trở về, cô bé ấy đã đảm trách những công việc trọng yếu nhất của làng Xô Man.
Người đọc dường như cũng đã cảm nhận đực Tnú và Dit tiêu biểu cho thế hệ thanh niên làng Xô Man. Dễ dàng có thể nhận thấy được rằng cũng chính từ lòng căm thù của họ đến với cuộc chiến đấu của dân tộc. Ta như cũng thấy được chính trong cuộc chiến đấu đó, họ trưởng thành hơn rất nhiều. Nhận định rằng, chính sự trưởng thành của họ có cội nguồn của có một mặt là do họ tự vượt mình qua những thử thách lớn lao biết bao nhiêu. Ta cũng thấy được, bên cạnh đó thì đó cũng chính là do có sự dìu dắt cách mạng cùa cha ông.
Đặc biệt, người đọc như thấy được chính sự trưởng thành của Tnú và Dit được Nguyên Ngọc hay nhà văn Nguyễn Trung Thành cũng đã miêu tả trong mối quan hệ với truyền thông anh hùng cùa người Strá. Nhân vật cụ Mết như chính là đại diện cho thế hệ cách mạng đi trước của làng Xô Man. Ở cụ Mết như như cũng biết được chân lý tốt đẹp mà cụ đã gửi gắm: “San này tao chết rồi, bay còn sống phải nói lại cho con cháu. Chúng nó cầm súng, mình phái cầm giáo’’. Thực sự thì chính lời cụ rành rẽ vang lên trong ánh lửa bập bùng ở nhà ưng và như trở thành một bài học, một lời khuyên hữu ích.
Và không chỉ có lớp người như cụ Mết Tnú, Dít lớp sau có thể kể như bé Heng, cũng lớn lên. Và lại được lớn lên cùng với cuộc chiến đấu ác liệt của làng Xô Man. Qủa không sai khi người ta nói đọc Rừng xà nu chúng ta lại có cảm tưởng như được xem một bộ phim về số phận một con người với biết bao sự kiện. Truyện dường như cũng đã bắt đầu từ hiện tại từ cái thời điểm anh chiến sĩ giải phóng quân Tnú đặt chân lên mảnh đất quê hương thân yêu của chính mình đó chính là‘‘sau ba năm đi lực lượng” rồi ngược dòng thời gian trở về quá khứ. Dễ nhận thấy được quá khứ cứ hiện dần lên trong sự hồi tướng của Tnú. Chính ngay trong lời kể của tác giả, trong lời kể của cụ Mết. Thế rồi người đọc như cũng đã nhận ra được đó cũng chính là những mảng đời quá khứ, những mảng đời hiện tại. Câu truyện được kể mà như cứ đan ngang, soi tỏ cho nhau để cắt nghĩa sự trưởng thành của thế hệ Tnú. Hay nói cách khác đó chính là sự trưởng thành của làng Xô Man khi được đặt trong cuộc chiến đấu với kẻ thù. Nếu như muốn làm nổi rõ chủ đề của truyện, từ nỗi đau riêng và nỗi đau chung, của nhân vật Tnú và làng Xô Man phải cầm vũ khí để tự cứu lấy mình. Đồng thời như cũng đã để giải phóng dân tộc và cuộc chiến đấu anh hùng của dân tộc sinh ra một thế hệ trẻ kế tục xứng đáng với cha ông.
Cùng với việc khắc họa tính cách nhân vật, Nguyên Ngọc đối với ông lại có sở trường trong việc lựa chọn những chi tiết tiêu biểu có ý nghĩa khái quát cao. Nhà văn luôn luôn ưa thích những chi tiết giàu chất tạo hình, giàu chất thơ để tạo lên một bản anh hùng ca.
Dễ dàng có thể nhận thấy được ngay trên những trang viết của mình. Nhà văn Nguyễn Trung Thành dường như cũng lại thường trải những cảm xúc trữ tình của ông về con người, đất nước quê hương. Người đọc dường như cũng nhận thấy được chính giọng văn của Rừng xà nu đằm thắm chất trữ tình, khi trầm hùng theo ánh lửa chập chờn ở nhà nhưng trong lời kể trang nghiêm đồng thời cũng cho ta thấy được những xúc động về quá khứ đau thương của cụ Mết và của cả dân làng Xô – Man.
Rừng xà nu thực sự là chuyện của con người nhưng qua đó ta thấy số phận của một dân tộc. Có lẽ chính bởi vậy mà người ta mới có nhận xét được rằng “Rừng Xà Nu” cũng chính là mộ bản anh hùng ca vầ đất nước và con người Tây Nguyên. Thông qua tác phẩm ta như thêm tự hào hơn đối với một thời quá khứ chống giặc ngoại xâm vàng son của cả dân tộc.
Minh Nguyệt
